رومن پولانسکی

رومن پولانسکی و همسرش امانوئل سیگنر بازیگر فیلم ماه تلخ

پشت صحنه فیلم :جانی دپ و رومن پولانسکی

پولانسكي در 18 اوت 1933 در پاريس متولد شد. پدرش روس و مادرش لهستاني-يهودي بود. وقتي سه ساله بود با خانواده‌اش به لهستان رفتند و در كراكو (منطقه يهودي‌نشين) اقامت كردند. بيشتر كودكي او در هراس و انزوا و در گتوهاي تحميلي نازيها گذشت و مادرش در اردوگاه اشويتز به استقبال مرگ رفت. رويدادهاي ترسناك دوره كودكي‌اش بر او تاثير زيادي داشت و برخي از اين خاطرات بعدها در فيلم پيانيست نشان داده شدند. پولانسكي به طراحي، نقاشي، بازيگري و هنرهاي تجسمي علاقمند بود و در سال 1954 وارد مدرسه ايالتي لودز شد و 5 سال به آموزش سينما و عكاسي پرداخت. او در لودز چند فيلم كوتاه ساخت و براي ديگران نيز بازي كرد. مهمترين فيلم كوتاه او در اين دوره «دو مرد و يك گنجه» بود كه پولانسكي را بر سر زبانها انداخت و استعدادش كشف شد. او اولين فيلم بلندش را با نام «چاقو در آب» در سال 1962 ساخت. اين تنها فيلمي از او بود كه در لهستان فيلم‌برداري شد. اين فيلم نامزد اسكار بهترين فيلم خارجي سال 1963 نيز شد. او بعد از اين به انگلستان رفت و فيلم «تنفر» را در سال 1965 كارگرداني كرد. اين فيلم بسيار روانشناسانه و اكسپرسيونيستي بود. او در سال 1968 با شارون تيت بازيگر ازدواج دومش را انجام داد. در سال 1968 پولانسكي به امريكا رفت و فيلم «بچه رزماري» دومين فيلم از تريلوژي آپارتمان را ساخت. اين فيلم نيز براي او اعتبار و شهرت بيشتري به ارمغان آورد. در سال 1969 شارون تيت حامله به طرز فجيعي در منزل تكه‌تكه شد. در زمان حادثه پولانسكي براي يك فيلم به انگلستان رفته بود. او در سال 1971 به اروپا رفت و فيلم «مكبث» را را که بازسازی خشن و خونباری از اثر معروف شکسپیر بود ، در آن جا کارگردانی کرد. بسیاری معتقدند خشونت موجود در مکبث پولانسکی از همین حادثه وحشتناک قتل همسرش ناشی شده. پولانسکی در سال 1972 به ایتالیا رفت و فیلم چی ؟ را با شرکت مارچلو ماسترویانی ساخت که کمدی گستاخانه ای دربارۀ آشنایی یک دختر جوان معصوم با یک میلیونر غیر عادی است. او فيلم سياه «مستاجر» را در سال 1976 در پاريس كارگرداني كرد. اين فيلم آخرين فيلم از تريلوژي آپارتمان بود. در 1974 دوباره به هاليوود برگشت و شاهكار نوآر خود يعني «محله چيني‌ها» را با همكاري رابرت تاون نويسنده و جك نيكلسون بازيگر خلق كرد.
. محله چینی ها فیلمی بود به سبک آثار دو نویسنده معروف داستان های کاراگاهی- جنایی یعنی ، دشیل همت و ریموند چندلر. جک نیکلسون (Jack Nicholson )در این فیلم با بازی فوق العاده خود ، در نقش کارآگاهی ظاهر شد که درگیر یک ماجرای پیچیده می شود. فیلم محله چینی ها بسیار مورد استقبال هم تماشاگران و هم منتقدان قرار گرفت و در همان سال نامزد دریافت یازده جایزه اسکار شد. بسیاری از منتقدان این فیلم را یکی از آثار درخشان دهه هفتاد می دانند.
در 1979 فيلم «تس» را ساخت كه برنده سه جايزه اسكار شد. در سال 1986 فيلم ضعيف «دزدان دريايي» را ساخت و در 1988 با فيلم «ديوانه‌وار» با بازي هرسون فورد و «ماه تلخ» در سال 1994 به اوج برگشت. فیلم واکنش های متفاوتی را از سوی منتقدان در بر داشت. در پروژه بعدی اش ، مرگ و دوشیزۀ (1994) ، پولانسکی به بازسازی موفق نمایشنامه ای از آریل دورفمن ( Ariel Dorfman ) شیلیایی می پردازد. نمایش نامه مرگ و دوشیزه از موضوعی تاثیر گذار برخوردار است.
دروازه نهم ( 1999) ، اثری معمایی ، جنایی است پیرامون شیطان پرستان و تلاش آن ها برای راهیابی به قلمرو شیطان. شخصیت های فیلم که هر یک به دنبال این راهیابی هستند درواقع خود شیطان های کوچکی هستند که شرارت و جنون خود را با از بین بردن رقبایشان نشان می دهند ، آن هم از طریق مکری که شیطان به کار برده و جالب آنجاست که در نهایت کسی به قلمرو شیطان دست می یابد که به نظر نمی رسید اصلا در پی آن باشد.

در سال 2002 فيلم غيرمتعارف با كارنامه‌اش يعني «پيانيست» را ساخت كه كمتر رد پاي پولانسكي را در خود داشت و باعث آشتي منتقدين و جامعه امريكا با او شد. در سال 2004 نيز رمان كلاسيك اليور توئيست را به فيلم برگرداند. معروفترين فيلمي كه او به عنوان بازيگر در آن ظاهر شد «تشريفات ساده» در سال 1995 كار سوررئال جوزپه تورناتوره بود.
آخرین فیلم پولانسکی تا امروز فیلم الیور توئیست ( 2005) است که پولانسکی آن را بر اساس رمان مشهور چارلز دیکنز (Charles Dickens) ساخت. فضا سازی پولانسکی از رمان دیکنز قابل قبول و تماشایی است اما همگان معتقدند که تا امروز نیز بهترین فیلمی که از روی این کتاب ساخته شده الیورتوئیست ، ساخته دیوید لین است.
(منبع مجله سينما و ادبيات شماره دهم و اینترنت )